Edwarda Józefa ABRAMOWSKIEGO - ulica wytyczona w 1898 r. jako łącznik między równoległymi dziś ul. Kilińskiego i Sienkiewicza, zyskała wówczas nazwę → Gubernatorskiej. W 1925 r. przemianowana. ♦ Nazwa upamiętniająca: Edward Józef Abramowski, 1868-1918, myśliciel polityczny, filozof, psycholog i socjolog.
Karola ADAMIECKIEGO - ulica osiedlowa na Widzewie, wytyczona i nazwana w 1981 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Karol Adamiecki, 1866-1933, inżynier, profesor Politechniki Warszawskiej, teoretyk zarządzania.
ADMIRALSKA, -ej - ulica równoległa do Inflanckiej, stanowi południową granicę Marysina. Znana od 1934 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika admirał 'oficer mający najwyższy stopień wojskowy w marynarce wojennej'. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
Karola ADWENTOWICZA - ulica osiedlowa na Widzewie, wytyczona i nazwana w 1976 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Karol Adwentowicz, 1871-1958, aktor i reżyser teatralny. Związany z teatrami łódzkimi.
ADWOKACKA, -ej - zachodnia przecznica ul. Zgierskiej wytyczona w końcu XIX w. jako → Caracka // Cerecka // Cereckiego. Przemianowana w 1932 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia utworzona od rzeczownika adwokat 'prawnik zajmujący się obroną klientów'. Ulica leży wśród innych o nazwach pochodzących od nazw zawodów.
Plac im. Joanny AGACKIEJ-INDECKIEJ - plac przed gmachem Sądu Apelacyjnego, u zbiegu ulic Narutowicza i Uniwersyteckiej. Nazwa nadana w 2011 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Joanna Agacka-Indecka, 1964-2010, adwokat Łódzki, która zginęła w katastrofie samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem 10 IV 2010 r.
AGATOWA, -ej - ulica na Radogoszczu, wytyczona i nazwana w 1989 r. W 1995 r. z części wyodrębniono ul. Opalową. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika agat 'minerał, odmiana chalcedonu, kamień półszlachetny'. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo; zob. też Opalowa.
AGRESTOWA, -ej - ulica na Radogoszczu, pierwotnie istniejąca jako Bonifracka, po włączeniu do miasta przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika agrest 'krzew owocowy'. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
Eugeniusza AJNENKIELA - ulica osiedlowa na osiedlu Liściasta A, wytyczona i nazwana w 1994 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Eugeniusz Ajnenkiel, 1900-1981, łodzianin, historyk, dokumentalista, popularyzator dziejów Łodzi, działacz samorządowy i partyjny.
AKACJOWA, -ej - ulica na Julianowie znana od 1932 r. ♦ Nazwa bez uzasadnienia terenowego utworzona od rzeczownika akacja 'roślina z rodziny mimozowatych'. Zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw drzew, krzewów i kwiatów.
AKADEMICKA, -ej - ulica na Arturówku, istniejąca pod tą nazwą w latach 30. XX w., po włączeniu do miasta w 1945 r. zachowała nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika akademia 'nazwa niektórych wyższych zakładów naukowych'.
AKADEMII ZAMOYSKIEJ - ulica osiedlowa na Rokiciu, wytyczona i nazwana w 1994 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Akademia Zamoyska 'wyższa uczelnia założona przez Jana Zamoyskiego w 1595 r. w Zamościu'.
AKSAMITNA, -ej - ulica na terenie byłych wsi Wilanów i Imielnik Nowy początkowo bezimienna, nazwana w 1988 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika aksamit 'miękka tkanina z krótkim, strzyżonym włosem'.
AKWARELOWA, -ej - ulica na osiedlu Piaskowiec wytyczona i nazwana w 1995 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika akwarela 'farba malarska rozpuszczalna w wodzie'.
ALABASTROWA, -ej - ulica na Wiskitnie wytyczona i nazwana w 2004 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika alabaster 'drobnoziarnista odmiana gipsu, minerał używany jako materiał rzeźbiarski'.
ALBAŃSKA, -ej - ulica w Rudzie Pabianickiej pierwotnie istniejąca jako ks. Kordeckiego, z chwilą włączenia do Łodzi w 1946 r. przemianowana na Jasnogórską (nazwa nawiązująca tematycznie do poprzedniej nazwy: ks. Kordecki, przeor na Jasnej Górze). W 1951 r. zyskała obecną nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy państwa Albania.
ALEKSANDRA - ulica w Rudzie Pabianickiej włączona do miasta w 1945 r. zachowała dawną nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia męskiego Aleksander.
ALEKSANDROWSKA, -ej - ulica prowadząca dawniej od Bałuckiego Rynku w kierunku Aleksandrowa. Obecna na planie z 1821 r. jako Trakt do Miasta Aleksandrowa. Od lat 30. XX w. nazwę nosi tylko część ulicy zaczynająca się przy torach kolejowych (za stacją Łódź Żabieniec). Odcinek początkowy ulicy od Bałuckiego Rynku do torów kolejowych został przemianowany na → Limanowskiego. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, bowiem prowadzi w kierunku miejscowości Aleksandrów Łódzki.
*Park ALEKSANDROWSKI, -u, -ego - ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, bowiem w obrębie parku znajduje się cerkiew pod wezwaniem św. Aleksandra; → park im. Stanisława Moniuszki.
*ALEKSANDRYJSKA, -ej - ulica wytyczona w 1859 r. w rejonie wyznaczonym jako miejsce osadnictwa ludności żydowskiej. ♦ Nazwa uzasadniona, pochodzi od nazwy miejscowości Aleksandria 'miasto w Egipcie; do 641 r. n. e. stolica Egiptu. Jeden z ważniejszych ośrodków chrześcijaństwa. W Biblii mowa jest o Aleksandryjczykach, czyli Żydach z Aleksandrii'; → Bojowników Getta Warszawskiego.
*Salvadore'a ALLENDE, wymowa: Salwadora Aljende - ♦ Nazwa upamiętniająca: Salvadore Allende, 1908-1973, polityk chilijski, w latach 1970-1973 prezydent Chile z ramienia lewicy, obalony przez wojskowy zamach stanu, w czasie którego popełnił samobójstwo. Laureat Międzynarodowej Nagrody Leninowskiej za tworzenie państwa robotniczego; → Popiełuszki.
ALOJZEGO - ulica w Rudzie Pabianickiej włączona do miasta w 1945 r. zachowała dawną nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia męskiego Alojzy.
ALPEJSKA, -ej - ulica na Stokach wytyczona i nazwana w 1976 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy pasma górskiego Alpy. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
ALTANOWA, -ej - ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca przed włączeniem do miasta jako Piramowicza, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika altana 'lekki, przewiewny budynek ogrodowy'.
ALZACKA, -ej - ulica osiedlowa na osiedlu Romanów, wytyczona i nazwana w 2011 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy geograficznej Alzacja 'kraina historyczna we wschodniej Francji'.
AMARANTOWA, -ej - ulica osiedlowa na Widzewie, wytyczona i nazwana w 1997 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika amarant 'kolor różowoczerwony z odcieniem fioletowym'.
AMATORSKA, -ej - ulica osiedlowa w Rudzie Pabianickiej, wytyczona i nazwana w 1984 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika amator 'uprawiający coś niezawodowo'.
AMAZONITOWA, -ej - ulica na Radogoszczu, wytyczona i nazwana w 1989 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika amazonit 'minerał, kamień półszlachetny'. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
AMETYSTOWA, -ej - ulica na Rogach, wytyczona i nazwana w 1987 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika ametyst 'minerał, przeźroczysta fioletowa odmiana kwarcu, kamień półszlachetny'. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
ANANASOWA, -ej - ulica na terenie Nowosolnej istniejąca pierwotnie jako Słoneczna, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1988 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika ananas 'owoc rośliny tropikalnej'. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
Władysława ANCZYCA - ulica wytyczona w 1933 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Władysław Anczyc, 1823-1883, poeta, dramatopisarz, wydawca, tłumacz, działacz ludowy. Nazwa zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw literatów.
Park im. Władysława ANDERSA - niewielki (0,8 ha) park osiedlowy na osiedlu Władysława Reymonta. Nazwa nadana w 1994 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Władysław Anders, 1892-1970, generał broni WP, naczelny wódz Polskich Sił Zbrojnych w latach 1944-45.
Hansa Christiana ANDERSENA - ulica na osiedlu Pienista, wytyczona i nazwana w 1977 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Hans Christian Andersen, 1805-1875, duński pisarz i poeta, najbardziej znany ze swej twórczości baśniopisarskiej. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
*ANDRZEJA - ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia męskiego Andrzej; → Rtęciowa.
*Św. ANDRZEJA - ♦ Nazwa upamiętniająca: św. Andrzej, jeden z 12 apostołów, męczennik; człon święty może podlegać elipsie; → Struga.
Jadwigi ANDRZEJEWSKIEJ - ulica osiedlowa na Widzewie, wytyczona i nazwana w 1979 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Jadwiga Andrzejewska, 1915-1977, łodzianka, znakomita aktorka teatralna i filmowa. Wieloletnia aktorka Teatru Powszechnego w Łodzi.
*Ogród ANGIELSKI, -u, -ego - ♦ Nazwa uzasadniona, pochodzi od wyrażenia angielski ogród 'ogród w stylu angielskim, ukształtowany na wzór naturalnego krajobrazu; → park Źródliska.
**ANIELI - ulica w Rudzie Pabianickiej włączona do miasta w 1945 r. zachowała dawną nazwę. Zniknęła w latach 70. XX w. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia żeńskiego Aniela.
*Św. ANNY - ♦ Nazwa upamiętniająca: św. Anna, matka Najświętszej Marii Panny, patronka małżeństw, matek, wdów; człon święta może podlegać elipsie; → Kutnowska, aleja → Mickiewicza.
ANNY JAGIELLONKI - ulica na Olechowie wytyczona i nazwana w 1987 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Anna Jagiellonka, 1523-1596, królowa polska. Ulica leży na osiedlu Słowiańskim, na którym ulice mają nazwy od imion władców polskich.
Karola ANSTADTA, wymowa: Ansztata - ulica wytyczona na przełomie XIX i XX w., by ułatwić dojazd do prywatnego parku w Helenowie. Przemianowana w 1946 r. na → 19 Stycznia. W 1994 r. przywrócono dawną nazwę. ♦ Nazwa uzasadniona: Karol Anstadt, 1801-1874, fabrykant łódzki, przybyły do Polski z Niemiec w latach 30. XIX w., właściciel parku i terenu przez który biegła ulica.
ANTENOWA, -ej - ulica na Chojnach przed włączeniem do miasta istniejąca jako Okrzei, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika antena 'urządzenie służące do przekazywania i odbierania fal radiowych'.
Św. ANTONIEGO PADEWSKIEGO - ulica na Bałutach, w pobliżu Limanowskiego, powstała ok. 1913 r. jako prywatna ulica → Maurera. W 1927 r. rozpoczęto tu budowę kościoła pw. św. Antoniego z Padwy. W 1932 r. zyskała imię św. Antoniego. W 1991 r. uściślono jej nazwę na ul. św. Antoniego Padewskiego. ♦ Nazwa ulicy została przejęta z patrocinium znajdującego się przy niej kościoła: św. Antoni z Padwy, 1195-1231, franciszkanin, kaznodzieja, doktor Kościoła, patron osób i rzeczy zaginionych.
ANTONIEWSKA, -ej - ulica na Widzewie widoczna na planie w 1921 r. jako → Grzybowa, a jej przedłużenie nosi wówczas nazwę → NowoProjektowanej. W 1929 r. przemianowana w całości na Antoniewską. ♦ Nazwa uzasadniona terenowo, ulica znajduje się w obrębie dawnej jednostki Antoniew Stoki.
ANTONINY - ulica Rudzie Pabianickiej włączona do miasta w 1945 r. zachowała dawną nazwę. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od imienia żeńskiego Antonina.
ANTYCZNA, -ej - ulica na terenie Łagiewnik wytyczona i nazwana w 1986 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika antyk 'starożytna kultura grecko-łacińska'. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
ANYŻOWA, -ej - ulica na terenie Radogoszcza, zachodnia przecznica Zgierskiej, przed włączeniem do miasta istniejąca jako Obywatelska, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika anyż 'roślina, której nasiona stosowane są w przemyśle spożywczym'.
ARABSKA, -ej - ulica na Rokiciu, wytyczona i nazwana w 1970 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy własnej Arab 'członek narodu arabskiego'.
ARKTYCZNA, -ej - ulica na osiedlu Marianów, wytyczona i nazwana w 1995 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od przymiotnika arktyczny 'położony w okolicach Bieguna Północnego'.
*ARMII CZERWONEJ - ♦ Nazwa upamiętniająca: Armia Czerwona, siły zbrojne sowieckiej Rosji, a następnie ZSRR w latach 1918-1946; → aleja Piłsudskiego.
ARMII KRAJOWEJ - jedna z głównych ulic Retkini, wytyczona i nazwana w 1976 r. Feliksa → Dzierżyńskiego; w 1990 r. przemianowana. ♦ Nazwa upamiętniająca: Armia Krajowa, konspiracyjna niepodległościowa organizacja wojskowa powołana 14 lutego 1942 r. do walki z okupantem. Rozwiązana 19 stycznia 1945 r.
*ARMII LUDOWEJ - ♦ Nazwa upamiętniająca: Armia Ludowa, konspiracyjna organizacja wojskowa, powołana na mocy dekretu Krajowej Rady Narodowej z dn. 1 I 1944 r.; → Polskiej Organizacji Wojskowej.
ARMII ŁÓDŹ - ulica na Smulsku, wytyczona i nazwana w 1995 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Armia Łódź 'związek operacyjny Wojska Polskiego II RP w kampanii wrześniowej 1939 r.'.
ARNIKI - ulica na Widzewie, wytyczona i nazwana w 2009 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika arnika 'bylina stosowana w lecznictwie'.
ARONIOWA, -ej - ulica na osiedlu Radogoszcz Wschód, wytyczona i nazwana w 2003 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika aronia 'krzew owocowy o ciemnych, cierpkich owocach'. Ulica położona w sąsiedztwie innych o nazwach zbliżonych znaczeniowo.
ARTYLERYJSKA, -ej - mała uliczka między ul. Srebrzyńską a Legionów istniejąca od początku XX w., w 1910 r. jako → Smutna, po 1913 r. jako → Czarna Droga. W 1948 r. przemianowana na Artyleryjską. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia utworzona od rzeczownika artyleria 'rodzaj wojska, którego podstawowym uzbrojeniem są działa'.
ARTYLERZYSTÓW - ulica na Złotnie istniejąca przed włączeniem do miasta jako Staszica, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika artylerzysta 'żołnierz służący w artylerii'. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z wojskowością.
**Adama ASNYKA - niewielka ulica w pobliżu Czerwonego Rynku wyodrębniona z części w 1930 r. → Zimnej. Zniknęła w latach 70. XX w. pod nową zabudową. ♦ Nazwa upamiętniająca: Adam Asnyk, 1838-1897, poeta okresu romantyzmu i pozytywizmu.
ASTRONAUTÓW - ulica wytyczona w 1961 r. w związku z budową osiedla mieszkaniowego. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika astronauta 'lotnik wykonujący loty kosmiczne'; nazwa nadana dla uhonorowania nielicznej wówczas w świecie grupy astronautów.
ASTRONOMICZNA, -ej - ulica w Rudzie Pabianickiej istniejąca przed włączeniem do miasta jako Kopernika, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, nawiązująca tematycznie do poprzedniej nazwy, utworzona od rzeczownika astronom 'specjalista w zakresie nauki o ciałach niebieskich'.
ASTRÓW - ulica na Marysinie wytyczona w latach 30. XX w. jako → Jasna. W 1946 r. przemianowana. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika aster 'roślina ogrodowa o różnokolorowych kwiatach bez zapachu'; zbliżona tematycznie do nazw sąsiednich ulic pochodnych od nazw kwiatów, krzewów i drzew.
*ATOMOWA, -ej - ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika atom 'najdrobniejsza część pierwiastka chemicznego'; Antoniego → Książka.
ATUTOWA, -ej - ulica w Rudzie Pabianickiej wytyczona i nazwana w 1970 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika atut 'termin w grze w karty'.
**AUGUSTOWSKA, -ej - niewielka uliczka między Północną i Nowo-Południową. Nazwana w 1932 r. Zniknęła w latach 60. XX w. pod nową zabudową. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od nazwy Augustów 'miasto powiatowe w woj. podlaskim (suwalskie), nad Nettą, w obrębie Puszczy Augustowskiej' lub od pobliskiej osady Augustów.
AUGUSTÓW, -owa - południowa przecznica Rokicińskiej idąca w kierunku dawnej wsi Augustów; początkowo bez nazwy, po włączeniu do miasta w 1945 r. nazwana. ♦ Nazwa ponowiona.
Jana AUGUSTYNIAKA - ulica wytyczona na Kozinach pod nową zabudowę w 1976 r. ♦ Nazwa upamiętniająca: Jan Augustyniak, 1893-1971, bibliotekarz, działacz społeczno-oświatowy. Organizator łódzkiej sieci bibliotek publicznych. Wieloletni dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łodzi.
*AUTOSTRADA, -y - ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika autostrada 'arteria komunikacyjna przeznaczona do szybkiego ruchu samochodowego'; → Strykowska.
AZALIOWA, -ej - ulica na Manii wytyczona w 1961 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika azalia 'krzew lub roślina dekoracyjna z rodziny wrzosowatych'.
*AZBESTOWA, -ej - ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika azbest 'minerał stosowany do wyrobu materiałów ogniotrwałych i izolacyjnych; → Ekologiczna.
AZOTOWA, -ej - ulica na Żabieńcu przed włączeniem do miasta istniejąca jako Zagajnikowa, z chwilą włączenia do Łodzi przemianowana w 1946 r. ♦ Nazwa bez terenowego uzasadnienia, utworzona od rzeczownika azot 'gaz wchodzący w skład powietrza; składnik nawozów sztucznych'. Ulica leży w sąsiedztwie innych o nazwach związanych z rolnictwem.